Энэтхэг, УП, Сарнат – Энэ өдөр Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам ЭИСХ-ны 92-р чуулганы хоёр дахь өдрийн хуралд оролцохын өмнө Төвөд судлалын төв институтын багш нартай уулзлаа. Тэрээр одоогоос 50 жилийн өмнө ноён Капила Ватсяаяан Төвөдийн соёлыг хадгалахын тулд энэхүү сургуулийг байгуулах хэрэгтэй гэж санал гаргасан гэдгийг хэллээ. Хүмүүс орчин үеийн боловсролын дутагдлыг олж харахын хэрээр эртний Энэтхэгийн уламжлалыг илүү ихээр сонирхож эхэлдэг гэв. Эрт үед өргөн уудам газар нутагт дэлгэрсэн логик хийгээд учир шалтгааны арга ухаан өдгөө зөвхөн Төвөдийн уламжлалд л хадгалагдан үлдсэн гэдгийг онцоллоо. Тиймээс Төвөдүүд бид эртний Энэтхэгийн оюун ухаан, сэтгэл хөдлөлийн талаарх гүн мэдлэг бүхий уламжлалыг хадгалж буй ганц улс гэж хэлж болохуйц байна гэдгийг мөн мэдэгдэв.
Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Төвөд судлалын төв институтын багш нартай уулзаж байгаа нь. Энэтхэг, Сарнат. 2018.03.20. Гэрэл зургийг Жерреми Рассел
“Их хөлгөн судрууд төвөд хэлээр хадгалагдаж буй тул үүнийг уншиж судлахын тулд бид санскрит болон өөр бусад хэл соёлд суралцах шаардлагагүй.”
Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Төвөд судлалын төв институтын багш нартай уулзаж байгаа нь. Энэтхэг, Сарнат. 2018.03.20. Гэрэл зургийг Лувсан Цэрин
Дээрхийн Гэгээнтнийг ЭИСХ-ны 92-р чуулганы хоёр дахь өдөр эргэн ирэхэд профессор П.Б Шарма хүндэтгэн угтлаа.
Дээрхийн Гэгээнтнээс өнөөдрийн хурлыг нээж үг хэлэхийг хүссэнд тэрээр инээмсэглэн угтаж буй эдгээр олон хүнийг харахаас илүүтэй хэлэх онцгой зүйл алга гэлээ. Харин тэрээр бусад хүмүүсийн үзэл бодол, саналыг сонсохыг хүсч байгаагаа мэдэгдэв.
“Би нэг зүйлийг энд дурдая. Би өдөр бүр 9 цаг унтаж амардаг, өглөө эрт 3 цагийн үед босож 3 цагийн турш бясалгал хийдэг. Ихэнх бясалгал маань “би” гэдгийн мөн чанар, хаана “би” байна вэ гэдгийг нягталж бясалгадаг.”
Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Энэтхэгийн их сургуулиудын холбооны чуулганд үг хэлж байгаа нь. Энэтхэг, Сарнат. 2018.03.20. Гэрэл зургийг Лувсан Цэрин
“Би Швейцарийн Песталози сургуульд палестин болон еврей хүүхдүүд ямар нэгэн ажиг сэжиггүй өөр хоорондоо тоглон наадаж байхыг харж билээ. Гэвч орчин үеийн сургалтын системд хамрагдсаны дараа тэд “бид” ба “тэд” гэсэн ойлголт авдаг тул энэхүү боловсрол нь бидний төрөлх энэрэнгүй чанарыг үгүй хийж буй мэт санагддаг. Тийм учраас бид төрөлхийн энэрэнгүй чанараа хэрхэн хөгжүүлэхэд суралцаж, үүнийгээ бүх хүн төрөлхтөнд хэрхэн дэлгэрүүлэх тал дээр анхаарах хэрэгтэй болж байна. Сэтгэл санааны амар амгалан нь бидний дотоод ертөнцөд байдгийг үл анзаарч орчин үеийн амьдрал, орчин үеийн боловсрол гадаад зорилгод төвлөрсөөр байна.”
Энэрэнгүй хийгээд Шашнаас ангид ёс суртахууны төвийн гэвш, Лувсан Тэнзин Неги боловсрол дахь шашнаас ангид ёс суртахуун, түүний үнэ цэнийн талаар товч бөгөөд эрч хүчтэй илтгэл тавьлаа. Тэрээр Дээрхийн Гэгээнтний үгийг ахин дурдаж орчин үеийн боловсрол нь илүү тааламжтай, илүү хөгжсөн тав тухыг өгч байгаа ч дотоод сэтгэлийн хөгжлийг мартсан гэдгийг тэмдэглэн хэллээ. Мөн насанд хүрсэн хүн, хүүхэд, эцэг эх ба нийгмийн салбар дахь ерөнхий болон дунд сургуулийн түвшинд эрүүл саруул оюун ухаан хичнээн чухал болохыг мэдэгдлээ.
Гэвш Лувсан Тэнзин Неги шашнаас ангид ёс суртахууныг боловсролд хэрхэн нэвтрүүлэх тухай илтгэл тавьж байгаа нь. Энэтхэг, Сарнат. 2018.03.20. Гэрэл зургийг Лувсан Цэрин
Самбалпур их сургуулийн профессор Дийпак Бехра үг хэлэхдээ боловсролын талаарх асуудалд антропологийн түвшинд авч үзэх санал дэвшүүлэв.
Асуулт хариултын үеэр дэд захирал Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламын байнга айлддаг сэтгэл хөдлөлийн эрүүл мэндийн тухай айлдварыг онцлон авч асуулаа. Дээрхийн Гэгээнтэн “Бид удирдлагаа алдсан үед сөрөг сэтгэл хөдлөл бий болдог” гэсэн юм. Хүйсээр ялгах тал дээр ямар байр суурьтайг асуусанд Бурхан Багш эрэгтэй, эмэгтэй аль алинд нь адилхан сахил санваар хүртээж байсан тул тэдэнд адил тэгш ханддаг байсан гэв.
Богин хэмжээний асуулт хариулт явагдах үеэр Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам асуултанд хариулж байгаа нь. Энэтхэг, Сарнат. 2018.03.20. Гэрэл зургийг Лувсан Цэрин
Сүүлийн асуулт нь “Буддам Саранам Гачами” гэх үгийн утга байлаа. Дээрхийн Гэгээнтэн хариулахдаа “Нэг талаасаа Бурхан Багш сэтгэлийн бүхий л сөрөг чанарыг арилгах арга замыг заасан. Нэгэн цагт сэтгэлийн мөн чанарыг ухаарч чадвал бидний оюун ухаан мунхагт бүрхэгдсэнийг ойлгох ба үүний улмаас бидний оюуны хүчин чадал ч хязгаарлагдмал болдгийг ухаарна. Хэрэв мунхагаас гэтэлж чадвал сөрөг сэтгэлийн хүчин чадал үгүй болж, улмаар оюун ухааны хязгаарлагдмал байдал үгүй болно.” гэлээ.
Богин хэмжээний асуулт хариулт явагдах үеэр Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламаас асуулт асууж байгаа нь. Энэтхэг, Сарнат. 2018.03.20. Гэрэл зургийг Лувсан Цэрин
Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам хурдан үдийн зоог бариад нисэх онгоцны буудлын зүг хөдөллөө. Тэрээр өнөөдөр Дели хотод хүрэлцэн очоод маргааш өглөө эрт Дарамсала хотын зүг нисэх болно.