Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Каргилд цугласан олонд хандаж үг хэллээ

2018 оны 07 дугаар сар 25

Энэтхэг, ЖК, Ладак, Каргил – Энэ өглөө эрт Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Занскарыг орхих байсан боловч цаг агаарын байдлаас болж аялал түр хойшиллоо. Гэвч удалгүй тэнгэр цэлмэснээр нисдэг тэрэг хөөрч Суру голын дагуу, Рангдум хийдийн дээгүүр Каргилын зүг ниссэн бөгөөд өдрийн 1 цаг өнгөрч байхад газардсан юм. Дээрхийн Гэгээнтнийг ЖК-ын Хууль Тогтоох Консулын дарга Хажи Аньяат Али, Цагдаагийн дарга Т. Гялбу, Каргилийн орлогч комиссар Викас Кундал, Хууль Тогтоох Ассемблейн гишүүн Асгар Али Карбалай, Ладакын Буддистуудын Холбооны ерөнхийлөгч, Муслимын сургууль болон ИКМТ-ын төлөөлөгчид, Драсын нийгэм-шашины тэргүүнүүд, Мулбек тосгоны ахлагчид ба Дахану тосгоны иргэд угтаж авсан юм.

Дээрхийн Гэгээнтэн Каргилийн Хусейни Парк руу шууд заларсан ба тэнд түүнийг хотын хөгшин залуу 8000 орчим иргэд хүлээж байсан юм. Тэрээр орон нутгийн албаныхан ба Муслимын тэргүүнүүдийн хамт зассан индэр дээр суудлаа эзлээд цугларсан олонд мэндчиллээ.

Тэрээр “Өнөөдөр амьдарч буй 7 тэрбум хүн бүр ахан дүүс нар юм.” хэмээн үгээ эхэлсэн юм.

“Бид бие махбодь, оюун ухаан, сэтгэл хөдлөлийн хувьд адилхан. Бид бүгдээрээ аз жаргалтай амьдрахыг хүсч, зовлонгоос зайлсхийдэг, бас энэ хүслээ биелүүлэх эрхтэй юм. Нэгэнтээ бид бүгд ийм учраас хүн төрөлхтөн нэг гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх нь чухал. Хүн гэдэг утгаараа бид бүгд адил боловч хоёрдогч түвшинд үндэстэн, язгуур, шашин шүтлэг гэх зэрэг зүйлсээс хамаарч бидэнд бага зэрэг ялгаа бий. Жишээлбэл Энэтхэгт хүмүүс Хинду, Лал, Христ, эсвэл Еврей, Зороастер, Жайн, Буддист, бас Сигхийн шашинтай байж болно. Энэ бүх ялгаанд хэтэрхий төвлөрөх юм бол өөрсдөдөө асуудал бэрхшээл бий болгоно. Үүнийг хэрхэн шийдэх вэ? Суурь түвшиндээ бид бүгдээрээ адилхан хүн гэдгээ таниж, үүн дээрээ суурилан зөрчилдөөнөөс зайлсхийх явдал юм.”

“Ахан дүүс нар минь, би та бүгдтэй уулзсандаа, бас өөрийн бодлоо та бүгдтэй хуваалцаж байгаадаа маш их баяртай байна. Хэрэв бид дэлхийд энх амгаланг хүсэж байгаа бол хүн төрөлхтөн бүгд нэг гэдгийг ойлгох нь машид чухал билээ. Би өмнө нь хэлж байсан, шашин шүтлэг бидний ялгаатай талуудын нэг байж болох ч, дэлхийн бүхий л шашны уламжлалууд хайр, хүлцэл, өршөөл ба хувь хүний сахилга батын тухай ижил сургаалыг заадаг”.

“Шашин бүгд амгалантай хувь хүн, аз жаргалтай нийгэм хамт олныг бий болгох адил чадвартай. Гүн ухааны үзлүүдийн хувьд ялгаатай байж болох ч хүмүүсийн соёлын ялгаа, байр суурь, хандлагын ялгаанаас хамаарч ийм байхаас ч аргагүй. Эдгээр нь үнэндээ энэрэл нигүүлсэл бүхий хувь хүмүүсийг бий болгох гэсэн нэг л зорилгод чиглэсэн ялгаатай арга замууд шүү дээ.”

“Шашин бүгдийн гүн ухааны хандлагын ялгаанууд нь яг л эмтэй адилхан юм. Нэг эм хүн бүрт хамгийн сайн үйлчилнэ гэж бид хэлж чадахгүй. Бид өвчтөний өвчин, нас, хандлагыг тооцож эмээ сонгох хэрэгтэй. Үүнтэй адилаар шашин шүтлэгт хүн бүр ялгаатай байдлаар ханддаг. Тиймээс Сири, Афганистан зэрэг газруудад шашны нэр дээр бие биетэйгээ байлдаад зогсохгүй нэг нэгнээ хөнөөж байгаа нь үүнтэй шууд зөрчилдөж байгаа юм. Тиймээс ч шашин хоорондын зохицол, хамтран энхээр орших нөхцлийг бий болгоход бид хүчин зүтгэл гаргах нь чухал байна.”

“Энэ боломжтой юу? Өөр өөр шүтлэгтэй хүмүүс мөр зэрэгцэн, энх тайван амар амгалантайгаар мянга гаруй жил амьдарч ирсэн Энэтхэгийн жишээ нь үүнийг боломжтой гэдгийг харуулж байна. Дийлэнхдээ улс төрчдийн хөөрөгдсөн асуудал бэрхшээлүүд хааяа гарч болох ч өнөөгийн орчин үеийн Энэтхэгт шашны ялгаатай уламжлалуудын хооронд сайн харилцаа оршдог бөгөөд лав миний мэдэж байгаагаар муслимын шашны Сунни болон Шиа урсгалуудын хооронд зөрчилдөөн үүссэн гэх мэдээлэл гараагүй байна.”

Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам цугласан олонд онцгойлон хандаж хэлсэн юм. “Хүн гэдэг утгаараа бид нар бүгд адилхан учраас бид энх тайван, үерхэл нөхөрлөлтэйгээр хамтран амьдрах ёстой гэдгийг сайн санагтун. Мөн шашин хоорондын зохицолд бид бүгд өөр өөрсдийн амьдралаар хувь нэмрээ оруулж чадах юм шүү.”

Тэрээр өөрийнх нь санааг зовоож буй өөр нэгэн асуудал бол арав арван жилээр улам л муудсаар буй цаг уурын өөрчлөлт ба дэлхийн дулаарлын асуудал гэдгийг нэмж хэллээ. Афганистан болон Төв Азийн зарим хэсгээр нисэж байхдаа харж байсан нуур голуудын оронд одоо зөвхөн хуурай цөл харагдаж байгааг тэр онцолж хэлсэн юм.

“Энд ч гэсэн цаг уурын өөрчлөлт нөлөө үзүүлж байна, тиймээс бид байгаль орчноо илүү хайрлан хамгаалах хэрэгтэй байна. Гол ус ширгэхэд усны нийлүүлэлт багасна. Би мэргэжилтэн биш, гэхдээ Химачал Прадешийн Кангра хөндийд сүүлийн 60 жил би амьдрахдаа цас улам л бага орох болсныг анзаарсан. Магадгүй энд ч бас адил байж мэдэх юм, өөрчлөлт маш хурдацтай байна, тиймээс бид эдгээр өөрчлөлтүүдэд чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг авч байгаль орчноо хамгаалах шаардлагатай.”

“Эдгээр залуу оюутнуудыг хараад боловсрол хэр чухал болох тухай бас бодож байлаа. Тусгаар тогтнолоос хойш Энэтхэгт боловсролын түвшин ихэд сайжирсан. Гэхдээ орчин үеийн боловсрол аз жаргалтай, сэтгэл дүүрэн хувь хүнийг бий болгоход хангалттай биш санагддаг. Их амжилтанд хүрсэн боловч уур уцаартай, сэтгэлийн дарамттай, атаа жөтөөтэй, аз жаргалгүй хүмүүсийг би мэднэ, бас тийм их амжилт гаргаагүй ч аз жаргалтай, сэтгэл хангалуун хүмүүсийг ч бас мэддэг.”

“Материаллаг хөгжил дангаараа биднийг аз жаргалтай болгож чадахгүй. Бид бас өөрсдийн сэтгэл ухамсар, сэтгэл хөдлөлүүд хэрхэн ажилладаг талаар ойлголт авах хэрэгтэй бөгөөд эдгээрийг бид эртний Энэтхэгийн эх сурвалжуудад суралцан мэдэж авах боломжтой. Саяхан Энэтхэгийн Их сургуулиудын Дэд тэргүүнүүдтэй хийсэн уулзалт дээр орчин үеийн боловсролыг сэтгэл хөдлөлүүдийг хэрхэн шийдэх тухай эртний Энэтхэгийн мэдлэг ойлголтуудтай уялдуулах боломж Энэтхэгт байгааг бид нар ярилцсан юм. Ингэж чадвал сэтгэлийн амар амгаланд хэрхэн хүрч болохыг бусдад харуулах ба энэ нь дэлхийн энх тайванд Энэтхэг улсын оруулж болох томоохон хувь нэмэр ч болж чадна.”

“Залуу оюутан дүү нар минь, бас та нарын багш нарт би эхимса буюу хүчирхийлэл үгүй үзлийн хүрээнд өөрсдийн сөрөг сэтгэл хөдлөлүүдийг зогсооход илүү их анхаарал хандуулаачээ гэж шавдуулан уриалмаар байна.”

Жаммугийн Их Сургуульд саяхны хийсэн айлчлалын үеэр түүнийг Каргилд хүрэлцэн ирэхийг урьсныг Дээрхийн Гэгээнтэн энэ үеэр дурдлаа. Цаг агаар муу байснаас оройтож ирсэн боловч өөрийгөө харуулан, хүмүүстэй уулзаж тэд нартай өөрийн бодлоо хуваалцах нь чухал байсан учраас Дээрхийн Гэгээнтэн буусан дариудаа маш түргэн ирэх хэрэгтэй байлаа.

Цугласан олны зүг гараараа далалсаар индрээс буугаад тэрээр буудал руугаа буцсан ба хэдий оройтсон ч гэлээ орон нутгийн шашны тэргүүнүүд болон уригдсан зочдын хамт үдийн зоог барьсан юм. Маргааш Дээрхийн Гэгээнтэн Мулбек тосгоны сургуулиар айлчлах болно.