Өнөөгийн нийгэм дэх энэрэн нигүүлсэхүй ба харилцан хүндлэл

2013 оны 9дүгээр сарын 15

Чех, Прага, 2013.09.14 – Литви улсад гурав хоног айлчилсны дараа Дээрхийн Гэгээнтэн энэ өдөр Прагад хүрэлцэн ирлээ. Дээрхийн Гэгээнтнийг Чехийн гадаад хэргийн яамны сайд асан Карел Шварценберг тэргүүтэй албаны бусад хүмүүс угтан авав.

Үдийн зоогны дараа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүстэй уулзаж тэд Дээрхийн Гэгээнтэнд зориулан хөгжим тоглов.

Дараа нь Tipsport цэнгэлдэхэд олон нийтийн уулзалтанд морилон ирж 6000 гаруй хүмүүс хуран цугласан стадионд Форум 2000-ыг үүсгэн санаачлагч, тэргүүн Васлав Хавелыг дурсан ярив.

“Тэрээр эгэл даруухан, сайхан хүн байсан. Танилцсан цагаасаа хойш хэд хэдэн удаа уулзалдсан бөгөөд хамгийн сүүлд түүнийг насан эцэслэхийн өмнөхөн уулзсан. Бидний хоорондын нөхөрлөл маш онцгой бөгөөд миний сэтгэлд хоногшсон. Тийм ч учраас та бүхэн ч надад сэтгэлд ойр байдаг. Маргааш би түүний ажлын өрөөгөөр орж түүнд хүндэтгэл үзүүлнэ гэж бодож байна. Хэдийгээр тэр бидэнтэй хамт байхгүй ч түүний үйл хэргийг үргэлжлүүлэх нь түүнд үзүүлж буй хүндэтгэл гэж ойлгож байна.

“Энэ гэр бүлийн нэгэн гишүүд та бүхэнтэй уулзаж байгаадаа туйлын баяртай байна. Энэхүү үйл явдлыг зохион байгуулагчдад талархал илэрхийлье хэмээгээд хүмүүс бид бүгдээрээ бие сэтгэл махбодийн хувьд адилхан” гэж дурьдаад хүмүүн гэдэг нэгэн төрөлтөн төдийгүй нэгэн гэр бүл болох талаар дэлгэрүүлэн ярив.

“Хүн төрөлхтөн бид эрт дээр үеэс хамтран ажиллаж амьдарч аж төрж ирсэн. Одоо үед техникийн дэвшил, материаллаг үзэлд хэт автан энэ үнэт чанараа гээж байна. Хүн төрөлхтөнд тулгараад байгаа асуудлуудыг хэлэлцсэн хэд хэдэн уулзалтанд оролцсоноос Сан Франсискод болсон нэгэн уулзалтаар хүндрэл бэрхшээлүүд нь бие биенээс авах хайр энэрэл дутмаг болсноос үүдэлтэй гэсэн дүгнэлтэнд хүрч байсан юм. Харамсалтай нь бидний боловсролын тогтолцоо хэт материаллаг ертөнц рүү хэлбийж ёс суртахууны үнэ цэнэ алдаж байна.

“Бид боловсролын тогтолцоонд ёс суртахууны боловсролыг оруулж үүнийгээ сүсэг бишрэлийн замаар бус учир шалтгааныг нь ухуулж ойлгуулах замаар сургах хэрэгтэй. Би дэлхийн өнцөг булан бүрт янз бүрийн олон хүмүүстэй уулзаж байхад сэтгэлийн амар амгалан бол аз жаргалтай амьдралын түлхүүр болох нь тодорхой харагдаж байсан. Материаллаг талаар амжилттай явж байгаа ч сэтгэл дундуур амьдардаг хүмүүстэй ч таарч байсан.”

Мөн түүнчлэн гадаад гоо сайхнаас сэтгэлийн гоо сайхан нь илүү чухал болохыг сануулаад хөөрхөн царай ууртай харагдах үед царайны гоо үзэмж нь алга болдог. Үүний оронд сэтгэлийн амар амгалан нь гэр бүл, хамт олныг аз жаргалтай харагдуулдаг болохыг дурьдлаа.

Дээрхийн Гэгээнтэн сэтгэл хөдлөлөө зураглахыг зөвлөөд хүний сэтгэл хөдлөл хэрхэн ажилладгийг ойлгох хэрэгтэй хэмээлээ. Хэн ч уур уцаарт дуртай биш, хүн бүр хайр энхрийлэл хүсч байдаг. Өгөөмөр зөөлөн сэтгэл нь эерэг үр дагавартай төдийгүй сэтгэл зүйн ариун нандин чанарыг илтгэдэг хэмээгээд шашнаас ангид ёс суртахууны талаар өгүүлэв.

“Бидний амин хувиа хичээгч үзлээс улбаалан асуудлуудыг бид өөрсдөө үүсгэдэг. Үүний оронд бусдын сайн сайхны төлөө санаа тавьбал хууран мэхлэх доромжлох явдал гарахгүй. Хүний муу үйл нь сөрөг сэтгэл хөдлөлөөс үүдэлтэй байдаг. Нөгөөтэйгүүр бусдад санаа тавих нь амин хувиа хичээх үзлийг багасган сөрөг сэтгэл хөдлөлийг ч мөн дардаг.”

Дээрхийн Гэгээнтэн “Бүхий л шашнуудын нэгэн түгээмэл сургаал нь хайр энэрлийг түгээхэд оршино. Ингэснээр аяндаа бусдыг хүндлэх сэтгэл урган гарна. Боловсролын нэгэн гол хүчин зүйл бол хүний үнэ цэнийн үнэлэмж, өгөөмөр дулаан сэтгэл мөн” гэж айлдав.

“Миний ярьсныг сонирхолтой гэж үзвэл бусадтайгаа ч мөн энэ талаар ярилцаарай. Хөгжимчид, дуучид өгөөмөр сэтгэлийн тухай дуулж, киноныхон секс, хүчирхийллийн тухай бус, өгөөмөр нандин сэтгэлийн үнэ цэнэ, бие биеэ хүндлэх тухай кино хийгээрэй. Хэрэв энэ яриа бодитой бус хоцрогдсон яриа гэж үзвэл зүгээр л энэ тухай мартаарай.”

Оролцогчдоос бид шийдвэр гаргахдаа зөв буруугаа яаж мэдэх вэ хэмээхэд зөвхөн нэг өнцгөөс харалгүй олон талаас нь харахыг хичээ. Оюун санаа чинь маш саруул тунгалаг байх ёстой. Эс бөгөөс бодит бус мөн чанарыг нь сайн таниагүй шийдвэр гарна. Мөн айдасын талаар асуухад: хоёр төрлийн айдас байна. Нэг нь галзуу нохойноос айж зугтах, нөгөөх нь бидний санаанаас төсөөлсөн айдас.

Энэрэн нигүүлсэхүйг үйл ажиллагаандаа хэрхэн тусгах вэ хэмээн асуухад: “Энэрэн нигүүлсэх гэдэг нь томоотой суугаад байхын нэр биш. Босоод ямар нэгэн зүйл хийхийг хэлж байгаа юм. Энэрэн нигүүлсэхүй нь ажил үйлс хийх энерги, эрч хүчийг өгдөг. Үүнийг цэцэн ухаанаар хөтлүүлбэл сайн үйлд хүргэнэ. Хүсэл эрмэлзэл дангаараа учир дутагдалтай. Харин цэцэн ухаанаар хөтлүүлбэл зэрэгцсэн олон нөхцөл байдлыг шинжлэн дүгнэж зөв тийшээ зална.

Дээрхийн Гэгээнтэн хоёр алгаа хавсран оролцогсдод талархал илэрхийлэхэд тэд инээмсэглэсэн царай, халуун алга ташилтаар үдлээ.