Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Сэндайд зочлон Тохоку газар хөдлөлтөнд өртөгсөдтэй уулзав

2014 оны 4 дүгээр сарын 7

Япон, Сэндай, 2014.04.07 – Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Энэтхэгээс Японы Сэндайд морилон ирэв. Сэндайд 2011 оны 3 дугаар сард цунами болж дараа нь Тохокуд газар хөдлөлт болж байсан юм.

Дээрхийн Гэгээнтнийг Мияажи Кенмин Кайкан танхимийн индэрт морилон ирэхэд тайзнаа Шинто шашны шүтээнийг байрлуулсан байлаа. Дээрхийн Гэгээнтнийг хадагтай Каваками Хироко индэрт урин түүний энх тайвныг дэлхий нийтэд уриалсан цуцалтгүй хөдөлмөрийг бахдахын зэрэгцээ түүний морилон ирсэн нь золгүй явдалд өртсөн Токоху бүсийн хүмүүсийн итгэл найдварыг сэргэхэд тус болно гэж найдаж буйгаа илэрхийлэв.

Үүний дараа шинто шашны зан үйл үргэлжлэв. Лавайн эгшиг чангаар эгшиглэх үед цагаан өмсгөл, хар малгай өмссөн лам нар ирж Диваажингийн бурхадаас осол эндэл, бузар муухайг арилган өгөхийг хүсэн залбирал үйлдэж өргөл барив. Дараа нь Дээрхийн Гэгээнтнийг хамт оролцохыг урилаа. Уг ёслол японы үндэсний босоо ятга koto , хулсан бишгүүрийн shakuhachi аялгуугаар өндөрлөв.

“Одоогоос гурван жилийн өмнө маш хүчтэй газар хөдлөлт, цунами болж тоо тоймгүй гарз хохирол зовлон амссан. Олон хүмүүс амь үрэгдэж, орон гэргүй болж зовлон гасланд автсан. Шинто шашны ламын үйлдсэн энэ зан үйл нь муу муухайгаас салган цэвэрлэж тэдэнд туслах зорилготой юм. Би бүхий л шашинд хүндэтгэлтэй ханддаг. Учир нь бүгдээрээ хүмүүст туслах зорилготой. Хүмүүст тайтгарал өгдөг.”

Урьд нь би шинто шашны зан үйлд оролцож байсан. Гэхдээ энэ удаагийнх миний харсан хамгийн нягт нарийн зан үйл боллоо. Залбирал нь бурханыг урин залж өргөл өгөн хүслээ гуйдаг нь бусад шашны зан үйлтэй төстэй юм.

“Энэтхэгийн Буддын их бандида Нагаржуна айлдахдаа: “Хэрэв хэн нэгэн сэтгэл гутарсан хэвээр байвал өөрт нь тулгарсан асуудлыг даван туулж чадахгүй. Тиймээс сэтгэлээ чангалж өөрийн хийх үйл хэрэгтээ итгэл төгс байх хэрэгтэй.”

Дээрхийн Гэгээнтэн энд оролцогчдоос уг газар хөдлөлт цунамид гэр бүлийн гишүүнээ алдсан хүн гараа өргөнө үү хэмээгээд тэдэнд эмгэнэл илэрхийлэв.
“2011 онд Фукушимад тэдний уй гашууг хуваалцан тайтгаруулахаар зочлох үед хүмүүс уйлан мэгших үед би ч мөн адил мэдрэмж төрж байсан юм. Гэсэн хэдий ч тэдэнд сэтгэлээр унах нь улам л хэцүү байдалд хүргэнэ. Би тэдэнд Япон, Герман улс дэлхийн II дайны дараа үнсэн товрог дундаас яаж улс үндэснээ босгосныг санаарай гэж хэлсэн юм. Өөртөө итгэлтэй байхын түлхүүр нь зориг, шийдмэг байдал юм шүү.”

“Гай зовлонд автсан ч итгэл найдвараа бүү алдаарай. Аливаа асуудлыг илүү сайн болгох боломж болгон өөрчлөөрэй.”
“Гэр бүлийн гишүүнээ алдах нь гунигтай. Гэхдээ тэд маань тэнгэрээс эсвэл хаа нэгтээ байгаа газраасаа харж байгаа хэмээн төсөөлж тэд та нарыг гунигтай сэтгэлээр харвал тэдний сэтгэл ч гунигтай байх болно гэдгийг сана. Өөдрөг, итгэл найдвараар дүүрэн байвал тэд маань ч баяртай байх болно” хэмээгээд өөрийн амьдралын туршлагаасаа хуваалцав.

“Би 16 наснаас эхлэн эрх чөлөөгүй болж 24 насандаа эх орноо алдсан бөгөөд 55 жилийн турш цагаачлан амьдарсан ч би итгэл найдвараа хэзээ ч алдаагүй.”
Төвдийн цагаач нарт Энэтхэгийн өөр өөр газар нутагт цагаачлан орогнох газар өгч байлаа. Битүү ой ширэнгээс эхлээд маш халуун нутаг орон ч байв. Халуун газар очсон хүмүүс халууныг нь гайхаж удахгүй үхэх байх даа хэмээхэд Дээрхийн Гэгээнтэн аливааг байгаагаар хүлээн ав хэмээн зөвлөжээ. Дараа жил нь тэнд очиж тэдэнтэй уулзах үедээ наргиа болгон та нар үхээгүй л байгаа биз дээ хэмээн хэлж билээ. Цаг хугацаа өнгөрч тэр газар амжилттай суурин газар болсон. Амжилттай үйл хэрэгт хүрэхэд зориг болон шийдмэг байдал чухал юм.

Япон улс орчин үеийн шинжлэх ухаан технологийн дэвшлийг ашиглахын зэрэгцээ Шинтойзм болон Буддизмын өргөн уламжлалтай, материаллаг хөгжлийг дотоод сэтгэлийн үнэ цэнэтэй хослуулдаг ард түмэн. Өндөр настнаа хүндэлж хүүхдүүд нь эцэг эхээ хүндэлдэг сайхан уламжлалтай. Гэвч нөгөөтэйгүүр хэт ёсорхог байдал, хиймэл инээмсэглэл нь хоёр нүүртэй болгох эрсдэлтэй билээ.

Сонсогчдын асуултанд хариулан үнэнч шударга байх нь хүнд хэцүүг даван туулахад тустай байдаг.

“Хийх гэж буй зүйлээ боломжтой эсэхийг нягтлах хэрэгтэй. Зорилгоо судлан шинжилж тохирсон арга замыг хайх хэрэгтэй. Сайн сайханд итгэж найдахын сацуу муу зүйл ирэхэд бэлтгэлтэй бай. Үнэнч шударга байж бусдын төлөө санаа тавьдаг байх хэрэгтэй” хэмээн зөвлөв.

Залбирлын тухай асуухад Бүтээгч Эзэнд итгэдэг шашин түүндээ залбирах нь зүйн хэрэг. Буддист өнцөгөөс жишээ нь “Билгүүний Зүрхэн” судрыг унших, залбирал үйлдэх гэхээсээ илүү бодит байдлыг үнэлж дүгнэх нь чухал байдаг. Бодит байдлыг ойлгоно гэдэг маань мунхагаас ангижирна гэсэн үг. Цэцэн мэргэн ухаан нь Буддист хүний итгэл сүсэг, энэрэн нигүүлсэхүйн суурь хүчин зүйл юм.

Нэгэн эмэгтэй гурван жилийн турш хүнд зовлонг туулснаа ярихад Дээрхийн Гэгээнтэн Шантидева Гэгээний хэлсэн ямарваа асуудлыг шийдэж чадахаар бол шийд. Зовохын хэрэг юун. Шийдэж чадахааргүй бол зовлоо гээд нэмэргүй. Тиймээс зовох хэрэг юун хэмээснийг эш татан хэлэв. Төрөл олох тухай тайлбарлаж өгнө үү гэсэн хүсэлтэнд үүнийг тайлбарлахын тулд долоо хоног ч болж болно. Тиймээс энэ талаар бичсэн ном уншсан дээр хэмээв. Таныг юу аз жаргалтай болгодог вэ хэмээсэн асуултанд:

“Буддист лам, Наландарын уламжлалыг дагагч болсон минь намайг аз жаргалтай болгосон. Ямарваа нэгэн юмыг шинээр ойлгон мэдэх, шинэ мэдээлэл авах нь намайг сэтгэл хангалуун болгодог. Бодь сэтгэл төрүүлж, хоосон чанарыг бясалгахад гайхалтай баяр баясгалан төрүүлдэг” хэмээн хариуллаа.

Тэрээр Шантидева Гэгээний “Бодьсадвын Явдалд Орохуй” номноос өөрийн унших дуртай бадгийг эш татан энэ удаагийн уулзалт өндөрлөв.

“Орчлон хэдий чинээ оршино
Амьтан төдий чинээнд оршмуй
Би бээр мөн тэр сацуу оршоод
Амьтны зовлонг гэтэлгэх болтугай”