Орегон, Портланд дах Итгэл бишрэл ба Дотоод болон гадаад ертөнцийн талаархи санаа бодол

2013 оны 05дугаар сарын 10

АНУ, Орегон, Портланд 2013.05.09 – “Сарнайн хот” хэмээн нэрийдэх Портланд хотод Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Портландын Их Сургуулийн Чилис төвд морилон ирснээр ажлын өдрөө хэллээ. Тэнд 600 орчим Төвд хүмүүс уламжлалт хүндэтгэл үзүүлэн угтав. Портландын Их Сургуулийн Ерөнхийлөгч санваартан Билл Биючамп, Иргэдийн Төлөөлөгч Тина Котек нар угтан авч 4300 орчим хүмүүс цугласан “Шашин шүтлэг ба хүрээлэн буй орчин” уулзалтанд оролцохоор дагалдав. Танилцуулгандаа төлөөлөгч Котек Риогийн дээд хэмжээний уулзалтанд Дээрхийн Гэгээнтний “Бид бүгдэд хамаарагдах нэгэн дэлхийгээ бод” хэмээн захиж байсныг эш татав.

Дээрхийн Гэгээнтнийг удиртгал болгон үг хэлнэ үү хэмээн индэрт залахад:

“Сэтгэл зүрхний ахан дүүс нар минь, энэ сайхан хотод анх удаагаа уригдсандаа маш их баяртай байна. Зөвхөн хүмүүс бид шашныг шүтдэг. Амьтдад энэ ойлголт байхгүй. Бидэнд зохицуулж чадахгүй зовлон бэрхшээл тохиоход сүсэг бишрэл, итгэл найдвар бий болж байдаг билээ. Биднийг уур хилэн, үзэн ядалтаар дүүрэн байх үед ч уучлал өршөөлийн сэтгэл байж байдаг. Бүхий л томоохон шашин ийм уламжлалтай.”

“Бидний оршин суугаа бүс нутгийн ялгаа, цаг уур зэргээс өөр өөрийн шашин шүтлэг дэлгэрэн хөгжсөн. Гэвч бүхий л томоохон шашин хайр, энэрэлийн сэтгэлийг бэхжүүлэх зорилго нэгтэй байдаг. Үүний тулд бид өөрийн шашинд зан үйл төдийхнээр хандалгүй үнэнхүү сүслэн мөрдөх нь илүү үр дүнтэй. Бидний дунд олон хүн сүм дуганд очиж харагдсанаар шашин шүтлэгээ хангалттай гэж үздэг хэдий ч өдөр тутмын амьдралдаа уур хилэн, үзэн ядалт хүчирхийлэлд ч хүргэх муу сэтгэлийг агуулсаар байдаг.”

Ямар шашин шүтэх нь хувь хүний сонголт боловч сонгосон шашиндаа үнэнч байх нь зүйн хэрэг. Үе үехэн шашны удирдагч нар уулзан чуулж энэхүү үйл ажиллагаа шиг энхийн төлөөх мэдээгээ дамжуулж байх нь чухал байна. Учир нь түүхээс харахад шашны нэрийн дор маш олон хүчирхийлэл, халдлага болсон. Тиймээс шашны уламжлал болсон эв нэгдлээ харуулах нь чухал юм.

Байгаль орчны хүрээлэн буй талаар санваартан Билл Библид гардаг “Өөрийн бүтээсэн бүхий л зүйлийг хараад сайн болсныг мэдсэн” хэмээх хэсгээс эш татав. Энэ нь бидэнд өгсөн гайхалтай энэ бэлгийн хариуцлага хүлээлгэн өгснийг илэрхийлж байна гэж тайлбарлав. Дараа нь санваартан Агнэс Пилгрим эцэг бурханд хандан бидэнд дэлхий ертөнц, агаар мандал, нэн ялангуяа усыг хамгаалах сэтгэлийг төрүүлөх, мөн Төвдийн ард түмний сайн сайхны төлөө залбирал үйлдэв.

Дээрхийн Гэгээнтэн бидний зан төлөв хүрээлэн буй орчин, цаг уурт тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж байна гэдэгтэй санал нэгдээд энэ талаар дорвитой арга хэмжээ авах нь зохистой. Эцэст нь бидний орон гэр болсон эх дэлхийгээ хамгаалах алхам хийх хэрэгтэй. Бид бүгд жижиг гэлтгүй хийж чадна. Жишээ нь би өрөөнөөс гарахдаа гэрлээ унтрааж ваннанд усанд орохын оронд шүршүүрт ордог хэмээв. Санваартан Билл санал нэгдэн биднийг бага байхад хэн ч дэлхийгээ хайрлан хамгаал гэж хэлж байгаагүй. Үргэлж л иймээрээ байх юм шиг санадаг байлаа. Тэр бодол өөрчлөгдөх хэрэгтэй. Залуу үеийнхэн та нар энэ талаар өөр бодолтой болсон гэв.

Тийнхүү Имам Нажиб Коран судраас араб болон англи хэлээр уншлага үйлдэв. Еврей шашинтны лам Сахана “Энэхүү бодлыг шашнаараа түгээх үүрэгтэй. Хүрээлэнд буй орчиндоо талархах нь бид бүгдийг нэгэн сэтгэлийн үзүүрт зангидаж чадна” хэмээгээд Еврейн Тора судрын бурхан Адамд хандан “Дэлхийгээ чи сүйтгэвээс хэн ч түүнийг засахгүй” гэж бичсэн байдгыг эш татав.

Дээрхийн Гэгээнтнээс Төвдийн байгаль орчны талаар асуухад цөөхөн хүн амтай байгаль орчин бохирдоогүй. Төвдөд усны ундарга нь цэвэрхэн байсан. Анх Энэтхэгт очоод маш олон газрын ус бохирдсоныг мэдээд цочирдож байсан. Ийнхүү туршлагаасаа мэдэхгүй байсан алдаагаа зассан. Төвдийн нутаг азийн нэг тэрбум хүний усны хэрэглээг хангаж байдаг бөгөөд Хятадын нэгэн хүрээлэн буй орчны судлаач усны гуравдагч ай сав болохыг тодорхойлжээ. Төвдийн байгалийн нөөцийг хайр гамгүй олборлогч нар өөрчлөгдөх байх хэмээн найдаж байгаагаа ч мөн дуулгав. Инээд хөөр хамгийн хямд эм байдгийн адил ус хамгийн шилдэг эм гэж санваартан Агнэс нэмж хэлэв. Иймээс усанд талархаж байх нь зүйтэй.

Шашин хоорондын иймэрхүү хэлэлцүүлэг үүгээр тогтох хэрэггүй. Бид үүнийгээ үйл хэрэг болгох хэрэгтэй гэж санваартан Билл хэлэхэд Имам Нажиб санал нийлэн бид үүнд бусдыгаа татан оролцуулах хэрэгтэй хэмээв. Дээрхийн Гэгээнтнээс төгсгөлийн үг хайрлаач хэмээхэд:

“Бид шашны нэрийн дор нэг нэгэндээ хор хүргэж хэрхэвч болохгүй. Бид хүссэн хүсээгүй зэрэгцэн орших л болно. Бид нэг нэгэндээ ойр дотно харилцаатай байх нь бусад шашнаа үнэлж хүндлэх тустайгаас гадна сая сая хүн амар амгалан байх суурь болох юм. Жилийн өмнөх бага хурлаар нэгэн физикчтэй уулзахад тэрээр өөрийн судалгааны талбараа өндөр үнэлдэг ч ганцхан зүйлээр туйлшрах хэрэггүй гэж суралцсан тухайгаа хуваалцжээ. Тэр үед би ч мөн адил бурханы шашинтан гээд ганцхан үүгээр хязгаарлаж болохгүй гэдгийг мэдэрсэн. Ингэх аваас бусад шашинд байгаа сайн зүйлийг олж харах чадваргүй болж өрөөсгөл болно.”

“Ганцхан үнэн бий хэмээх ухагдахуун нь олон шашин өөр өөрийн үнэнтэй гэдэг бодит байдалтай зөрчилдөж байна. Хувь хүний хувьд нэг шашин нэг үнэн байх ч хүн төрөлхтний хуьд авч үзвээс олон шашин олон үнэн байгаа нь бодит байдал билээ. Тэр ч үүднээсээ өөр өөрийн шашнаа хадгалан үлдэж бусад шашнаас суралцаж явахыг захидаг.”

Шашин хоорондын уулзалтанд оролцогчдыг ерөнхийлөгч гэртээ үдийн зоогонд урьж төгсгөлд нь Дээрхийн Гэгээнтнээс бодол саналыг нь асуухад:

“Энэ хотод дахин ирсэндээ туйлын баяртай байна. Өглөөний уулзалт шашны олон ах дүү нартай уулзсан нь сайхан боллоо. Бид үүнийг Африк, Араб, Ойрхи Дорнодод хийх хэрэгтэй. Миний уураг тархи уулзалтыг мэдэрч бие махбодь минь үдийн зоогийг хүртлээ. Баярлалаа” хэмээн хошигнон хэлэв.

Үдээс хойш хотын захирагч Чарли Хэйлэс бусад хотуудад парк байдаг бол Портланд хот тэр чигээрээ уулаар хүрээлэгдсэн, ой шугуй, гол горхитой парк. Энэ хотод байгаль орчны талаар ярихад хамгийн тохиромжтой хот. Үүнээс гадна нэг нэгэндээ хэрхэн хандахыг өөрийн зүгээс хэлж өгнө үү хэмээн Дээрхийн Гэгээнтнээс хүсэв.

“Эрхэм ах дүү нар минь, та бүхэнтэй уулзаж байгаа минь нэр төрийн хэрэг. Хэдийгээр өөр өөр нүүр царай, хувцас хунар харж байгаа ч нэгэн бид нэгэн хүн төрөлхтөн гэдгийг үргэлж онцолдог.”
“Бидний хооронд тохиодог ихэнхи зөрчлийг хүмүүс бид өөрсдөө бий болгодог. Зарим зөрчлийг эмэгтэйчүүд гаргадаг ч хүчирхийлэлтэй холбоотой зөрчил илүү эрчүүдийн асуудал болоод байна. Бидэнд тулгардаг асуудал хоёрдугаар шатны ялгаанд хэт их анхаарснаас үүдэлтэй. Долоон тэрбум хүмүүн бид оюун ухаан, сэтгэл санаа, бие махбодийн хувьд адилхан. Бүгдээрээ аз жаргалтай амьдралыг хүсч зовлонгоос ангид байхыг хүсдэг. Энэхүү эрх нь ч бидэнд буй. Нийгмийн амьтан гэдэг үүднээсээ ч үүнтэй холбоотой.”
“Өнөөдөр дэлхийн эдийн засгийн ашиг тус болон сөрөг үр дагавар нь нэг улсын хил, шашны ялгаагаар хязгаарлагдахаа больсон байна. Жишээ нь цаг уурын өөрчлөлт бид бүгдэд нөлөөлж байна.”

XX зуун урьд өмнө үзэгдээгүй их цуст халдлагын зуун байсан агаад бид энэ алдаанааса суралцаж XXI зууныг энх тайвны зуун болгох хэрэгтэй. Энэ нь бүх асуудал шийдэгдэнэ гэсэн үг бус харин хүч хэрэглэхийг оронд яриа хэлэлцээрийн замыг сонгоно гэсэн үг. Үүнд бид үр хүүхдүүдээ бэлдэж сургаж үйл хэрэг болгох хэрэгтэй.

Шашнаас ангид ёс суртахууны тухайд бид өөрсдийн сэтгэл санаагаа сургаж дадлагжуулахыг шаардаж байна. Сэтгэл санааны төсөөллөө хөгжүүлэх хэрэгтэй. Хувийн ариун цэврийг чандлан сахих нь эрүүл мэндэд тустайн адил сэтгэл санааны ариун тунгалаг байдал нь бие махбодийн болон сэтгэл санааны эрүүл байдлыг хангадаг.

Дээрхийн Гэгээнтэн дэлхийн өөрчлөлтийн талаархи асуултанд энэ нь хувь хүний сэтгэлийн дотоод амар амгалангаас эхтэй. Усны ганцхан дусал долгиолон ихээхэн гадаргуунд хүрдэгийн адил нэг хүний үйл олонд хүрч чадна хэмээн хариулав. Бас нэгэн оюутан хэрэв нөгөө тал яриа хэлцлийг ойшоохгүй бол хэрхэн үүнд татах вэ хэмээхэд хэрэв тэвчээртэйгээр хүлээн эвлэрэхийг хүсч уучлалттай хандвал нөгөө тал өөрчлөгдөнө. Байгаль орчны талаар магадгүй олон хүн анхаарлаа хандуулаагүй байж болох юм. Үүний гарц нь боловсрол.

Энэ ажиллагааг голлон зохион байгуулагч, Майтрипа коллежийг үүсгэгч Янси Ринбүүчи хаалтын үг хэлж Дээрхийн Гэгээнтнийг хүрэлцэн ирсэнд талархал илэрхийлээд урт наслахыг ерөөв.