Сидней хот “Эрдэнэт зул” айлдвар (2 өдөр)

2013 оны 6 дугаар сарын 15

Австрали, Сидней хот, 2013.06.15 – Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Сидней Энтертэймэнт Төвд 9:30 д товлосон цагтаа сэнтийдээ залрав. Тайзнаа зассан дэлгэцнээ Бурхан Багшийн дүр зургийг тусган харуулсан байв.

Өчигдөр өглөөний айлдварын үеэр МЭ II зууны Гадарангийн хөрөг дүрс “Мацаг барьж буй Будда” тусгасан байсныг Далай Багш үнэлэв. Үдээс хойшхи айлдварын үеэр ертөнцийн амар амгаланг бэлгэдсэн, Тайланд Австралийн Вендиго суврагад зориулан сийлсэн хаш Бурхан багшийн дүрийг харуулав. Энэ Бурханд Дээрхийн Гэгээнтэн 2009 онд равнай өргөжээ. Өнөөдрийн өглөөний айлдварын үеэр VI зууны үед Хятадад сийлсэн модон Бурхан Багшийн дүр зургийг харуулав. Үдээс хойш XIII зууны үеийн, Японы Камакурагийн зэсээр бүтээсэн Бурхан Багшийн дүрийг харууллаа.

Дээрхийн Гэгээнтэн танхимд хурсан олноос асуулт тавихыг уриад айлдварыг ойлгож, орчуулга хүрч байгаа эсэхийг асуув. Дараагийн асуулт нь бусдыг энэрэн дээдлэх сэтгэл ба сэрэмжит бодь оюун ухаан хоорондоо нийцэхгүй мэт санагддаг тухай асуув. Хариултыг болгоож Дээрхийн Гэгээнтэн энэ асуулттай санал нэгдээд, 30 орчим настай байх үедээ хоосон чанарт хүрч болох санагдаж байсан ч бусдыг энэрэх сэтгэл амаргүй байсан. Гэвч байнга дадалжуулснаар илүү дөхөм болсон. Энэрэн нигүүлсэх сэтгэл хийгээд бусдын өрөвдөх хоёрын ялгаа нь юу вэ хэмээн асуухад энэрэн нигүүлсэх сэтгэл нь дан ганц өрөвдөхөөс гадна түүний төлөө ямар нэгэн юм хийхийг хүсдэг.

Өнөөдрийн “Билгүүний Зүрхэн” судрыг Солонгос хэлээр уншиж модон цохиурын жигд хэмнэлээр хөг нэмэв. Дараа нь Япон хэлээр уншсан бөгөөд Япон хэлээр уншиж байхыг Далай Багш урьд нь сонсож байгаагүй ажээ.

Тэрээр өөрийн тэмдэглэлээ гаргаж Нагаржунайн “Эрдэнийн Эрхи”-ээс эш шатав:

“Хамаг амьтны тусын тулд дээдийн гэгээрэлд хүрэхийг хүссэн хүн бүр агуу их энэрэн нигүүлсэх сэтгэл, зөв хараанаас үүдэлтэй бодь сэтгэлийн сэрэмжийг хөгжүүлэх хэрэгтэй. Эдгээр хүчин зүйлүүдийг бид бясалгалаар өөртөө суулгаж чадна.”

Сэрэмжит сэтгэлийг хөгжүүлэн дадлагажуулахад бясалган суух болон бясалгалын дараагийн үе орно. Камалашилагийн “Бясалгалын Үе Зэргэмж” номын дунд ботид энэ талаар тодорхой бичсэн байдаг. Бясалгалын дараагийн үед анхаарлаа хандуулах нь маш чухал. Үймэрсэн сэтгэлээс гарах үе шат.
Үүнийг дадалжуулахыг хүсч буй хүмүүс бага зэрэг эртлэн босох шаардлагатай.

“Би өөрийгээ үнэн сүсэгтэн болохыг харуулах гэсэнгүй. Гэвч өглөөний 3:30д босоод нэн даруй Бурхан Багш, хоосон чанар, бодь мөрийг боддог. Дасгал хийсний дараа шинжлэн задлах бясалгал хийдэг. Ингэж оюун санааг өөрчилдөг. Үүний дараа өглөөний цайгаа уудаг. Хэрэв үнэн сэтгэлээсээ хүсч байвал цагийн хуваариа энэ дагуу өөрчлөөрэй. Мэдээж эрт босохын тулд эрт унтах шаардлагатай. 7 цаг орчим унтаж амарвал оюун санаа хурцаар ажиллах боломжтой.”

Тэрээр Берлинд очиход тохиосон нэгэн түүхийг дурсан ярив. Далай Багшийн үдэлсэн зочид буудлын эсрэг талд бүжиг цэнгээний газар байв. Тэр газарт Далай Багшийг унтах үед хүмүүс бүжиглэж байсан. Мөн босох үед ч бүжиглэсээр байсан. Инээмсэглэн мэдээж наргиж наадаж болох ч хурц оюун санаатай байхыг хүсвэл хангалттай унтаж амарч байх хэрэгтэй хэмээв.

Камалашилагийн “Бясалгалын Үе Зэргэмж” номонд бясалгалын хооронд юу хийх зохистойг тайлбарласан байдаг. Бэлтгэл дадлыг ч мөн өгүүлсэн байдаг. Юуг дүрслэн бодохыг тодорхойлоогүй ч долоон салбар дадлыг өгүүлсэн. Бясалгал хийгээд сууж байх үедээ дүрслэн харах эсвэл шинжлэн задалдаг. Эцэст нь бусдын сайн сайхны төлөө эерэг энергиэ түгээх нь чухал. Бясалгалаа дууссаны дараа ч тэрхүү оюун санаагаа унтрааж болохгүй. Энэ дадлаа хадгалаад байвал бясалгал нь улам бүр хүчтэй болно.

Нэг талт оюун санааг хөгжүүлэхийн тулд ямар нэгэн зүйл, цэцэг ч юм уу бясалгалаа хийхээр сонгон авч болно. Ингэхийн тулд оюун санаандаа үүнийгээ тодорхой дүрслэн анхаарлаа үүнд төвлөрүүлэх хэрэгтэй. Үүнийг нүдээрээ бус оюун санаагаараа хийнэ. Нүдээ аних нь тус болдог ч нүдээ анихгүйгээр хийж харааны ухамсараа ажиллуулахгүй байгаарай. Ингэхийн тулд оюун санаагаа бясалгалын төв болгон ашиглаж болно. Бясалгалын төвөө юугаар ч сонгосон бай мэдрэхүйн ухамсраар саатааруулахгүй байх нь чухал. Мөн өнгөрснийг бодож, ирээдүйг төсөөлж сарниулахаас зайлсхийгээрэй.

“Бясалгалаа тогтвортой хийхийг хичээгээрэй. Аяндаа суух цаг нь уртасаад ирнэ. Юу ч нэмэлгүйгээр тунгалаг ус ч юм уу, цэвэр толинд харж байгаа юм шиг мэдрэмжтэй болно. Ийм мэдрэмж төрсний дараа түүнтэйгээ үлдэхийг хичээгээрэй. Ингэж амгалан оршихуйд нэвтрэн нэгэн санааны сэтгэлийг хөгжүүлнэ. Оюун санааны сэрэмж хийгээд тунгалаг байдлын мөн чанарыг харна. Магадгүй оюун санааны доторх мөчөөс мөч хоорондын өөрчлөлтийн давтамжийг харж оюун санааны овьектив болон сувьектив талуудыг мэдэрнэ.”

Дээрхийн Гэгээнтэн тогтвортой байдлыг бусниадаг хүчин зүйлүүдэд: анхаарал сарних, сэтгэл хөдлөл хэмээгээд оюун ухааны үлбэгэр байдал нь тунгалаг байдлыг бусниулдаг хэмээн айлдав. Эхний үе богинохон цагаар бясалгаад, багаар уртасгахыг зөвлөв.

Үдийн хоолны завсарлагааны үеэр Төвд, Монгол, Мьанмар хүмүүстэй уулзав.

“Бид бүгд адилхан Шантаракшита Гэгээний Төвдөд дэлгэрүүлсэн Төвдийн Буддизмын шашны болон соёлын өвтэй. Энэ нь бидний нэгэн бахархал билээ.”

“1956 онд Энэтхэгт ирж Бурхан Багшийн мэндэлсний 2500 жилийн ойн үйл ажиллагаанд оролцох үедээ барууны нэгэн эмэгтэй лам байхыг харсан. Хожмоо 1959 онд ирэхдээ түүнийг хаана байгааг асуухад Бурханы сургаалийг үл итгэн, шүүмжилснийг сонсоод гайхсан. Мэдээж хангалттай судалж сураагүйн шинж. Ерөнхийдээ өөр улс орнуудад айлчлах үедээ хүмүүсийг өөрийн уугуул шашнаа сүсэглэхийг зөвлөдөг. Өөрчлөх амаргүй төдийгүй тодорхой хэмжээний аюултай. Мэдээж бүгд ийм биш, олон жил даган мөрдөж сүсэглэсэн лам хуврагууд ч байдаг.”

Тэрээр Хүннү Ринбүүчигийн “Эрдэнийн Зул” номоо нээн 303 бадаг уншиж зарим нэг бадаг дээр тайлбар хийв. Тэрээр уншиж дуусаад маргааш айлдвараа дуусгахаас гадна бодьсадвын явдал хийгээд бодь сэтгэлийн сэрэмжийг хуримтлуулах үйл ажиллагаа хийнэ хэмээлээ.

Энэ хүртэл хийсэн тайлбар энэхүү номын мөн чанар болохыг дурьдаад Маргаашийн болох үйл ажиллагаа нь багш шавийн барилдлагааг бий болгоно хэмээлээ. Тиймээс тангарагийн бугийг шүтэгч хэн бүхэн маргааш ирэхгүй байхыг хүслээ.

“Мэдэхгүйн улмаас 1951- 1970 он хүртэл энэ сүсгээр залбирдаг байв. Дараа нь V Далай Лам энэ талаар нарийн мэдлэгтэй тэрээр энэ нь бурхан багшийн сургаал хийгээд аливаа амьтанд хор учруулах буруу сэтгэлийн залбирлаас үүдсэн буг болохыг хэлснийг олж мэдсэн. XIII Далай Лам үүнийг мэдүүлэхийг хичээж байсан. Чухал хэмээн санаж бусдад мэдээлэх нь миний үүрэг гэж бодож байна. Хэрхэн хүлээн авах нь тэдний хэрэг” хэмээв.

Дээрхийн Гэгээнтэн “Эрдэнийн Зул” уншиж тайлбарлах үедээ хэд хэдэн бадгийг онцгойлсноос дараах бадгийг тусгайлав.

Өглөө босохдоо чин сэтгэлээсээ
Бодийн сэтгэлийг нийцүүлэхийг хичээж,
Үдэш унтахдаа бодийн сэтгэлтэй нийцэв үү
Эс нийцэв үү хэмээн тунгаагтун.