Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Калинди коллежийн сурагчдад “Хүний үндсэн мөн чанар бол нигүүлсэл” сэдвээр үг хэллээ

2015 оны 1 дүгээр сарын 29

Энэтхэг, Шинэ Дели, 2015 оны 1 дүгээр сарын 28 – Бүтэн сар шахуу Дели хотноо өвөлжсөн Дээрхийн Гэгээнтэн нутаг буцахын өмнө сүүлчийн яриагаа хийхээр Төвөдийн залуучуудын байрнаас хөдлөн, Делигийн их сургуулийн охидын сургуулиудын нэг Калинди коллежийг зорин хөдөллөө.

Калинди коллежийн захирал болон дэд захирал нар Дээрхийн Гэгээнтнийг угтан авч, эн тэргүүнд өглөөний цай уухыг урьсан ба цай уух зуураа боловсрол дахь хүйсийн тэгш байдал сэдвээр ярилцсан байна. Тэдэнтэй Делигийн их сургуулийн дэд захирал, доктор профессор.Динеш Сингх нэгдсэний дараа дүрэмт хувцас бүхий Үндэсний Цэргийн. сургуулийн сонсогчдын хүрээлэл дор Дээрхийн Гэгээнтэн индрийн зүг алхав. Делигийн их сургуулийн харьяа коллежуудын 2,000 гаруй оюутан, багш ажилчдын өмнө үг хэлэхээр явах замдаа тэрээр шинээр засварласан зарим анги танхимыг нээх үйл ажиллагаанд оролцов.

Калинди коллежийн захирал, доктор Анула Маурья Дээрхийн Гэгээнтнийг танилцуулахдаа, түүний амьдралын чухал үйл явдлуудаас дурдаад, “Сурагчдын хүндлэн дээдэлж, даган дууриах ёстой хүн бол шашны, шинжлэх ухааны болон эрдмийн удирдагч Дээрхийн Гэгээнтэн мөн” хэмээн хэлэв. Дараа нь үг хэлсэн дэд захирал, “Нигүүлсэл үгүй боловсрол юу ч биш” хэмээн тэмдэглэн хэлээд, “Дээрхийн Гэгээнтний үгийг анхааралтай сонсч, түүнийг үлгэр дууриал болгох хэрэгтэй” хэмээн сурагчдад уриаллаа.

“Эрхэм хүндэт ахан дүүс нар аа,” хэмээн Дээрхийн Гэгээнтэн яриагаа эхлээд, хүмүүсийн хувьд хоёрдугаар зэргийн ялгаа болох мэргэжлийн болон боловсролын түвшин, нийгмийн болон гэр бүлийн байдлыг үл тоон, хүн төрөлхтний нэгдмэл байдалд итгэдэг гэдгээ тайлбарлан ярив. Өнөөдрийн ярианы сэдэв бол нигүүлсэхүй бөгөөд энэ нь зовлонд учирсан нэгэндээ бидний гаргадаг үндсэн мэдрэмж хэмээн тэр тэмдэглэн хэлэв.

“Хүмүүст байдаг ялгаатай зүйл дээр дөрөөлөн тэднийг ялгаварлан гадуурхах замаар хүмүүс бид аливаа хүндрэлийг бий болгодог,” хэмээн Дээрхийн Гэгээнтэн хэллээ. “Гэвч тэдгээр ялгаа нь хоёрдугаар зэргийн ач холбогдолтой зүйл. Хүний үндсэн мөн чанарын үүднээс авч үзвэл үүнийг зөрчилдөөний шалтгаан болгож болохгүй. Хүмүүний үндсэн мөн чанар нь нигүүлсэл юм. Энэ нь өөрийн гэсэн учир шалтгаантай, учир нь бид бүгд эхийн хэвлийгээс төрж, эхийн хайр энэрлээр өсч бойждог.”

Танхимд цугларсан мянга мянган хүнд хандан Дээрхийн Гэгээнтэн хэлэхдээ, бидний дундаас бага балчир насандаа эцэг эхийн, найз нөхдийн, хамаатан садныхаа хайр ивээлийг дээд зэргээр амссан хүмүүс нь илүү аз жаргалтай том хүн болон төлөвшсөн байх ёстой хэмээв. Харин тийм мэдрэмжийг амсаагүй нэгний сэтгэл тогтворгүй, айдас хүйдэст автагдсан, бусдад итгэж тэр бүр чаддаггүйгээсээ байнга сэтгэл дундуур байдаг бөгөөд сэтгэл дундуур хүн уур хилэнд амархан автагддаг. Түүний яриаг анхааралтай сонсож байгаа хүмүүст хандан тэрээр хайр энэрэл хийгээд нигүүлсэхүйн талаар тунгааж, ярилцахыг уриаллаа. “Нийгмийн амьтдын хувьд бид хайр, нигүүлсэхүйн сэтгэлээр дутаж байдаг. Хайр энэрэл, нигүүлсэл нь хүний хамгийн эрхэм дээд чанар юм. Энэ л чанарын тусаар бид нийгмийг сайн сайхан болгож чадна” хэмээн тэр өгүүлэв.

Хүн төрөлхтний өнөөгийн нөхцөл байдлын тухайд, “Өнөөдөр дэлхий дээр амьдарч байгаа 7 тэрбум хүн нь хүн төрөлхтөн гэсэн нэг цул нэгдэл билээ. Бид нэгэн эхээс гарсан ахан дүүс мэт нэгдмэл үзэл санааг бий болгох хэрэгтэй. Үүний учраас би яриагаа эхлэхдээ “Ахан дүүс нар аа” гэж мэндчилсэн билээ” хэмээн хэллээ.

Хайр энэрэл хийгээд нигүүлслийн ач холбогдлыг Дээрхийн Гэгээнтэн цохон тэмдэглээд, гэр бүлийн хүрээний хайр энэрэл ба учир шалтгааны үүднээс бий болсон буюу хүний биологийн хэлхээ холбоогоор хязгаарлагдахгүйгээр бүхий л хүн төрөлхтөн, эсвэл хамаг амьтныг хайрлан энэрэх явдлын ялгааг тайлбарлан ярилаа. Эхнийх нь ялгавартай ханддаг, удаах нь үл ялгаварлан ханддаг хайр юм. Өөрсдийгөө хязгаарласан хайраар явцуурахын оронд учир шалтгаан хийгээд хүмүүний оюун ухааныхаа чадвараар хязгааргүй хайрыг төлөвшүүлэхийг Дээрхийн Гэгээнтэн зөвлөсөн байна.

Энэтхэгийн билиг билгүүний баялаг уламжлалд агуулагдаж байгаа иргэний хандлага, хүч үл хэрэглэх зарчим, шашны эв зохицлын үзэл санаа өнөөгийн дэлхий дахинд ч туйлын хэрэгцээтэй зүйл байгаа учраас энэхүү уламжлалаасаа дэлхий нийттэй хуваалцахыг энэтхэгчүүдэд хандан тэрээр уриаллаа. Сайхан сэтгэлийг төлөвшүүлэх зорилго бүхий сургалтын шинэ хөтөлбөрийг орчин үеийн ердийн сургуулийн тогтолцоонд нэвтрүүлэх талаар мэргэжлийн хүмүүстэй хамтран ажиллаж буйгаа Дээрхийн Гэгээнтэн мөн хуран цугласан олонд мэдээлэв.

Дараа нь тэр нийгэм дэх эрчүүдийн давамгайлах байдлыг хөндөөд, шашинд хүртэл эмэгтэйчүүдийг эрэгтэйчүүдээс доогуур түвшинд авч үздэгийг дурдлаа. Гэхдээ хүйсийн эрх тэгш байдлыг тогтоох, эрэгтэй эмэгтэй хүмүүст адил боломж олгоход боловсрол гол үүрэг гүйцэтгэх болсон өнөөгийн дэлхий дахины өөрчлөлтийн улмаас дээрх нөхцөл байдал өөрчлөгдөх ёстой гэдгийг тэр цохон тэмдэглэв. “Эмэгтэй хүмүүс бусдын зовлон шаналалд илүү мэдрэмжтэй ханддаг” хэмээн Дээрхийн Гэгээнтэн өгүүллээ. “Тиймээс эгч дүүс нар минь, нигүүлсэхүй сэтгэлийг хэрхэн түгээн дэлгэрүүлэх талаар илүү нухацтай бодох ёстой цаг үе тань ирсэн байна!” хэмээн хэлэв.

Ядуу буурай хүмүүст тусалж байгаа доктор Маурьяагийн үйл хэргийг Дээрхийн Гэгээнтэн өндрөөр үнэлээд, нийгэм дэх шударга бус байдал, тухайлбал үеэ өнгөрөөсөн заншил болох кастын тогтолцооны эсрэг тэмцэх итгэлтэй байхыг бүх хүнд хандан уриалав. Коллежийн эмэгтэй сурагчдад хандан, “Гоо сайхныг сэтгэлийн сайхантай хослуулбал та бүхэн ирээдүйд аз жаргалтай амьдарна. Дотоод гоо сайхныхаа ачаар сайн нөхөртэй учирна” хэмээн Дээрхийн Гэгээнтнийг хэлэхэд танхим инээд хөөрөөр бялхлаа. “Гадаад үзэмжиндээ анхаарч, оо энгэсэг хэрэглэдэг шигээ дотоод үзэмжнийхээ оо энгэсэгт адилхан анхаарал хандуулах ёстой!” хэмээн түүнийг хэлэхэд сурагчид дахин хөгжилтэйгээр инээлдэцгээв.

Нигүүлсэл нь мэдлэгийг илүү үр бүтээлтэй эзэмшихэд тусалж чадах эсэх тухай асуултад, нигүүлсэл нь сэтгэлийн амар амгаланг буй болгох ба сэтгэлийн амар амгалан нь тархийг зохистой ашиглах боломжийг олгоно хэмээн Дээрхийн Гэгээнтэн хариулав. Тиймээс хэрвээ багш сурагчдаа хайрлан халамжилбал ангид таатай уур амьсгал бий болно. Хэрвээ багш сурагчдынхаа төлөө чин сэтгэлээсээ санаа тавибал тэдний хооронд тогтсон холбоо улам бэхжиж, сурагчдын мэдлэг баттай болно. Нөгөө талаас багш хэрвээ сурагчдыгаа байнга айлган сүрдүүлдэг бол тэд сайн суралцаж чадахгүй.

Гэхдээ сургчиддаа туслах үүднээс багш заримдаа тэднийг бага зэрэг айлган сүрдүүлэх шаардлага байж болох юм хэмээн Дээрхийн Гэгээнтэн хошигнон хэлэв. Түүнийг ном үзүүлэхийн тулд багшийнхаа хэрэглэдэг байсан “ариун” шар савааны талаар тэрээр дурсан ярихад танхимд дахин хөгжилтэй инээд цангиналаа.

Дээрхийн Гэгээнтэн маргааш олон нийтийн өмнө үг хэлэхээр Уттар Прадеш мужийн Санкиса хотыг зорино.